In deze blog beschrijf ik wat transitorische posten, ook wel overlopende posten of transitoria genoemd, zijn op de balans. Ook beschrijf ik -met voorbeelden- hoe je deze administratief verwerkt in je boekhouding en jaarrekening.
Wat zijn transitorische posten?
Transitorische posten zijn opbrengsten en kosten waarvan respectievelijk de ontvangst of betaling niet plaatsvindt in de periode waarop ze betrekking hebben. Deze opbrengsten / kosten moeten echter wel in het boekjaar waarop zij betrekking hebben opgenomen worden, aangezien de kosten / opbrengsten met dit jaar te maken hebben (op dit boekjaar drukken). Vandaar dat ze op de balans worden opgenomen als overlopende post. Transitoria vallen onder de kortlopende bezittingen of kortlopende schulden.
Aan de debetzijde van de balans (bezittingen) komen dan balansposten zoals:
- Nog te ontvangen bedragen (bijvoorbeeld rente)
- Vooruitbetaalde bedragen (bijvoorbeeld verzekeringspremie, huur etc.)
Aan de creditzijde van de balans (schulden) komen dan balansposten zoals:
- Nog te betalen bedragen (bijvoorbeeld accountantskosten, rente)
- Voouitontvangen bedragen
Voorbeelden van grootboekrekeningen
Voorbeelden van transitorische posten zijn bijvoorbeeld de balansposten / grootboekrekeningen:
- Vooruitbetaalde huur
- Vooruitbetaalde verzekeringspremie
- Nog te betalen accountantskosten
- Nog te betalen rente
- Nog te ontvangen rente
Hoe verwerk je transitorische posten in je administratie / jaarrekening?
Ik zal hieronder twee voorbeelden uitwerken over hoe je een transitorische post boekt in je administratie.
- Rente wordt een overlopende post als er nog rente wordt verwacht in de huidige periode, terwijl die pas in de volgende periode wordt betaald. Vaak is dit de rente over het 4e kwartaal in een normaal boekjaar. De rente over het 4e kwartaal van de bank wordt meestal pas berekend na afloop van het jaar, bijvoorbeeld in januari van het nieuwe jaar. De rente over het 4e kwartaal wordt dan als transitorische post opgenomen, aangezien deze nog betrekking heeft op het verslagjaar/boekjaar (ondanks dat de betaling pas in het nieuwe (opvolgende) boekjaar plaatsvindt).
- Verzekeringspremies worden meestal voor een jaar (vooruit)betaald. De verzekering wordt bijvoorbeeld in mei 2019 betaald voor een heel jaar (t/m april 2020 in het volgende jaar). Het vooruitbetaalde bedrag wordt dan als transitorische post opgenomen, dit zijn dan nog de 4 maanden in het nieuwe jaar 2020 (januari t/m april 2020). Je neemt dan 4/12 deel van de jaarlijkse verzekeringspremie op als transitorische post.
Deze balansposten worden via een journaalpost geactiveerd op de balans én worden in de resultatenrekening (verlies- en winstrekening) van het betreffende boekjaar verwerkt. Hiervoor gebruik je doorgaans het Dagboek Memoriaal in jouw boekhoudpakket.
Nog te betalen posten / Nog te betalen rente
Dit betreft bijvoorbeeld de bankrente over het 4e kwartaal. Het bedrag van de te betalen rente wordt dan debet geboekt op de kostenrekening (#4850 in onderstaande voorbeeld) in de resultatenrekening en credit op de balansrekening Nog te betalen rente (#2450 in onderstaand voorbeeld). In de periode waarop de kosten betrekking hebben wordt de boeking in het Memoriaal weer tegen geboekt. De balansrekening Nog te betalen rente is dus een tussenrekening die uiteindelijk per saldo weer nihil is.
De journaalpost ziet er zo uit, stel dat het bedrag aan bankrente over het 4e kwartaal € 250 bedraagt:
#4850 Rente en bankkosten € 250 (debet)
AAN #2450 Nog te betalen rente (credit) € 250 (credit)
Vooruitbetaalde kosten / Vooruitbetaalde verzekeringspremie
Het bedrag van bijvoorbeeld de vooruitbetaalde verzekering wordt credit geboekt op de kostenrekening Verzekeringspremies in de resultatenrekening (#4500 in het voorbeeld hieronder) en debet op de balansrekening Vooruitbetaalde verzekeringspremie (#2200 in het voorbeeld hieronder). In de periode waarop de kosten betrekking hebben wordt de boeking (net als bij -Nog te betalen kosten-) weer tegen geboekt. De balansrekening Vooruitbetaalde kosten is dus ook een tussenrekening.
Stel er wordt een bedrag van € 400 aan verzekeringspremie vooruitbetaald (betreffende januari t/m april 2020). In het geval van de vooruitbetaalde verzekeringspremie maak je per 31-12-2019 de volgende boeking (in de jaarrekening 2019):
#2200 Vooruitbetaalde verzekeringspremie € 400 (debet)
AAN #4500 Verzekeringspremies € 400 (credit)
Ter informatie: De verzekeringspremie voor het hele jaar is in dit voorbeeld € 1.200 (over de periode 1 mei 2019 t/m 30 april 2020). 4/12 van € 1.200 is € 400 (voor de maanden januari t/m april 2020). 4/12 betreft 4 van de 12 maanden.